Opinia: Ostatni taki shooter

Rzadko gram we wczesne wersje gier. Nigdy niczego nie kupiłem w formule Early Access, zwykle nawet bety omijam szerokim łukiem. Jednak podczas pobierania Unreal Engine 4, automatycznie instaluje się tzw. Epic Games Launcher. Ten z kolei zawiera jeden przycisk, dzięki któremu ściągnąć możemy nowego Unreal Tournament. Skusiłem się, odpaliłem, wsiąkłem na długo. Potem sięgnąłem po wersję z 1999 roku, z założeniem krótkiego przypomnienia, jak to drzewiej bywało. Nie oderwałem się od monitora przez ładne 3-4 godziny. Wtedy jednak naszła mnie refleksja: kiedy ja ostatnio z takim zacięciem grałem w shootera na multi?

Otóż to: dawno, a nawet bardzo dawno. Owszem, miałem epizod z Bad Company 2, na trochę zainteresowałem się Battlefield 3, chwilę pograłem też w "czwórkę". Jednak nie dały mi one nawet ułamka tej radochy, co strzelanki z lat 90. I nie jest to jedynie efekt nostalgii, gdyż ponownie poczułem te emocje teraz, odpalając Unreala. Co sprawia, że kiedyś grało mi się lepiej? Cóż, czynników jest kilka, jednak wszystkie sprowadzają się do jednego: czysta satysfakcja z gry, proste i bezpardonowe zasady i pragnienie bycia najlepszym. W obecnych czasach, w morzu pobocznych aktywności czy dodatkowych "urozmaicaczy", ten nieskalany niczym fun gdzieś zniknął.

Większość dzisiejszych graczy oczekuje, a wręcz wymaga ciągłej, zewnętrznej gratyfikacji. O ile kiedyś samo zwycięstwo było nagrodą, a jego pragnienie największą motywacją, teraz ludzie chcą cały czas otrzymywać informacje o swoich heroicznych dokonaniach. Zabiłeś 100 przeciwników? Musi być "aczik"! Biegasz od godziny z jedną, konkretną giwerą? Koniecznie trzeba ci coś odblokować - jakieś ulepszenie, bonusik, fajną skórkę. Grasz na konsoli? To już w ogóle bez możliwości "platynowania" czy "calakowania" ani rusz. Problem w tym, że takie zewnętrzne nagrody zabijają gdzieś po drodze to, co dawniej motywowało do spędzania na jednej mapie kilkuset godzin - chęć bycia najlepszym, ćwiczenia skilla, szukania optymalnych sposobów na rozgromienie oponentów. Dziś ważniejsze jest, by osiągnąć wirtualny poziom doświadczenia i odblokować wszystkie pukawki, mniejsza o to jakim sposobem. Pamiętam jedną z ostatnich sesji z Bad Company 2. Co mnie uderzyło? Widok gracza, który zamiast atakować wyznaczony punkt, siedział za osłoną i jak szalony rozrzucał apteczki pod nogi towarzyszy, choć w praktyce nic im one nie dawały - i tak ginęli jeden po drugim. W starych strzelankach coś takiego nie miałoby racji bytu, gdyż nie prowadziłoby ani do zwycięstwa nad przeciwnikiem, ani do wykazania się umiejętnościami. Tutaj jednak najwyraźniej grający chciał szybko wylevelować postać, a zbieranie punktów za leczenie innych było na to świetną metodą. To tylko jeden z przykładów tego, jak dodatkowe aktywności odciągają użytkowników od meritum rozgrywki.

Będąc już w temacie unlocków, warto wspomnieć o tym, że zaburzają one balans rozgrywki. W dawniejszych czasach wszyscy byli równi: zaczynali z tego samego miejsca, identycznie uzbrojeni, równie podatni na obrażenia. Tylko od nich zależało, czy uda im się dobiec do wyrzutni rakiet czy nail guna, zebrać zbroję albo "łyknąć" fiolki ze staminą. Co więc różniło graczy? Wyłącznie skill, nic innego. Teraz niestety jest inaczej. Odblokowując dodatkową broń czy wyposażenie, jednocześnie zwiększasz swoje możliwości dostosowania do pola walki, a czasem i siłę ognia. Oczywiście, skill wciąż jest potrzebny, nie przeczę, jednak brakuje tutaj tej nieskalanej niczym równości. Co gorsza, konieczność odblokowywania dodatkowego uzbrojenia niejako wymusza parcie na zdobywanie punktów doświadczenia, odwracając uwagę od dążenia do zwycięstwa (swojego i/lub drużyny).

Kolejną rzeczą, która uległa mocnym zmianom, to styl rozgrywki i kształt map. Kiedyś były to głównie zamknięte areny, obecnie mamy często ogromne pola walki, z możliwością użycia pojazdów. Z jednej strony jest to progres. Z drugiej jednak te dawniejsze mapy były świetnie skrojone, z dbałością o najmniejsze detale, co skutkowało bardzo szybkim tempem rozgrywki i koniecznością świetnej orientacji w levelu. Liczył się czas reakcji, celność, odpowiedni dobór broni czy wiedza, gdzie co się znajduje. Nie było też wiele miejsca na "kampienie". Obecnie, niestety, często spotykam się z sytuacją, gdy ginę z ręki niewidocznego, stojącego kilkaset metrów dalej przeciwnika - ot, jakiś snajper się zaczaił i mnie zdjął. Nie ma to wiele wspólnego z umiejętnościami, gdyż choćbym był nie wiem jak obeznany z mapą, nie miałbym szans dostrzec wroga z takiego dystansu. Tutaj warto wspomnieć, że nie wszystkie shootery mają podobną konstrukcję. Choćby Call of Duty to wciąż design map bardziej zbliżony do dawnych aren. Przyznam szczerze, że w ostatnie części tej serii grałem niewiele. Co mnie jednak zniechęciło, to spora losowość - w zasadzie od pierwszego odpalenia multi zajmowałem raz górę, a raz dół stawki. Powodów doszukiwałbym się w konstrukcji poziomów: mimo, że są mniejsze, wiele tu korytarzy i miejsc, w których więcej zależy od szczęścia niż umiejętności (kwestia, czy ja pierwszy wpadnę na przeciwnika, czy odwrotnie).

Na koniec zostawiłem sobie bronie. Dziś królują modern shootery, w których strzelamy z broni palnej. Poszczególne modele różnią się głównie statystykami, takimi jak szybkostrzelność, obrażenia czy odrzut. Teoretycznie więc jest w czym wybierać. Kiedyś jednak zróżnicowanie było znacznie większe, gdyż futurystyczne gnaty rodem z filmów sci-fi pozwalały na implementację diametralnie różnych efektów strzału. Potrójne rakietnice, wolno lecące, ale zabójcze wiązki energii, wyrzutnie odbijających się od ścian szrapneli czy kule toksycznej, radioaktywnej masy, która albo trafiła w przeciwnika, albo przylepiała się do podłoża, tworząc zabójczą pułapkę - choć ilościowo było tego zdecydowanie mniej niż dziś, dawne hity nadrabiały zróżnicowaniem i nietuzinkowością. Co jednak ważniejsze, tworzyły unikatowy dla każdej gry klimat: taki Quake 3 Arena różnił się od Unreal Tournament nie tylko stylem gry, ale również panującą atmosferą (gotycko-piekielny "Wstrząs" vs. industrializm "Nierzeczywistego"). Dlatego też, choć współczesne FPS-y przychodzą i odchodzą, dawne hity wciąż dobrze pamiętamy, a poszczególne levele do dziś mogą wywoływać wiele dyskusji.

Słowem podsumowania, w klasyki multiplayerowego strzelania grało mi się po prostu znacznie lepiej. Były bardziej wyraziste, pełne "mięsa" i klimatu. Do tego promowały bezpardonowe dążenie do rozwoju własnych umiejętności, pchanego żądzą zwycięstwa, nie rozpraszając gracza pobocznymi mechanizmami, ale kusząc równymi szansami. Czy twierdzę, że wszystko w dzisiejszych shooterach jest gorsze? Zdecydowanie nie. Ba, wiem, że istnieją takie gry jak Toxikk, próbujące nawiązywać do starych, dobrych lat. Szkoda tylko, że jest ich tak mało, a i jakością nie zawsze grzeszą. Szkoda wreszcie, że mają tak niewielkie wsparcie marketingowe, co spycha je do niszy, a to prosta droga do wyludnienia serwerów i śmierci produkcji. Nie chcę, by nowoczesne FPS-y wymarły, chciałbym natomiast, byśmy my, gracze, mieli większy wybór i mogli grać tak, jak za dawnych lat.