Tydzień z Jade Empire – dzień szósty

Wushu, czyli kung-fu, czyli mnisi z Shaolin i inni

Chyba każdy, czytający te słowa, przynajmniej raz w życiu zetknął się z terminem kung-fu. Jednak niewiele osób, poza pasjonatami wschodnich sztuk walk czyteż fanatycznymi miłośnikami „skośnookiego” kina, ma tak naprawdę pojęcie, co ta nazwa oznacza i do czego się odnosi. Zacznijmy może od pewnego wyjaśnienia: termin ten w rzeczywistości nie oznacza tego, co określa się tym mianem. Nazwą kung-fu, na Zachodzie, zaczęto bowiem określać ogół chińskich sztuk walki, co jednak niewiele ma wspólnego z prawdziwym znaczeniem tegoż terminu. Otóż, w dosłownym tłumaczeniu, oznacza on wysoki poziom umiejętności w jakiejś dziedzinie, niekoniecznie w sztukach walki. To tak, jak gdyby przeciętny Chińczyk ogół sportów motorowych z żużlem włącznie, nazywał Mistrzem Świata. Prawidłowym określeniem, wywodzącym się z Chin, jest wushu. Słowo to znaczy ni mniej, ni więcej, jak „sztuki wojenne”.

Obecnie wushu dzieli się na dwie podstawowe grupy. Pierwszą z nich, stanowi współczesne i sportowe wushu (xiandai wushu-jingsai wushu), drugą wushu tradycyjne, zwane również ludowym (chuantong wushu-minjian wushu). Rozpowszechniona na Zachodzie nazwa kung-fu (quan fa), jeśli już używana jest do określenia któregoś z chińskich stylów walki, może odnosić się tylko i wyłącznie do tej drugiej grupy. I tej właśnie grupie sztuk walki poświęcimy dziś kilka słów.

Filozofia i podział

Podstawa wushu, to nie tylko ćwiczenia mające uczynić z adepta żywą maszynę do zabijania, to o wiele głębsza idea, związana z ogólnym rozwojem, doskonaleniem nie tylko ciała, ale również ducha i umysłu. Adepci wushu dążą do ideału, którym jest doskonały i perfekcyjny wojownik, mający również szeroką i bogatą wiedzę oraz odznaczający się nienaganną postawą etyczną (wude, czyli „cnoty wojownika”). Podstawowy podział stylów wushu wyznaczony jest przez uwarunkowania geograficzne, mamy więc do czynienia ze stylami północnymi i południowymi. Te pierwsze, charakteryzuje nastawienie na dużą ilość kopnięć, co wyraźnie odróżnia je od południowych, gdzie główny nacisk położony jest na zadawanie ciosów za pomocą rąk. Oczywiście, te granice są dość płynne, nie wszystkie szkoły dają się w tak prosty sposób zaszufladkować i sklasyfikować.

Drugim z czynników stanowiących o podziale systemów, jest ich rozgraniczenie ze względu na ośrodek, z którego się wywodzą. Każdemu miłośnikowi „skośnookiego” kina na pewno doskonale znane są takie nazwy, jak Shaolin, czy Wudan. Między innymi, właśnie w tych szkołach, będących zazwyczaj również klasztorami, powstało bądź też zostało udoskonalonych wiele systemów walki, stąd zrozumiały ich podział wedle tej kategorii. Zresztą, właśnie w klasztorze Shaolin, opracowano w XV wieku pierwsze zasady kung-fu.

Funkcjonuje również podział na style zewnętrzne i wewnętrzne. Zewnętrzne, koncentrują się głównie na rozwijaniu siły i ćwiczeniach fizycznych, wewnętrzne zaś na rozwoju koordynacji między ciałem i umysłem. Oczywiście elementy rozwoju zarówno fizycznego, jak i wewnętrznego występują w praktycznie każdym systemie, jednak podział ten ma jedynie określać ogólny charakter metod treningowych i koncepcji danego stylu. Style Poniżej przedstawimy pokrótce kilka stylów, które określa się wspólnym mianem wushu lub, jeśli ktoś woli, kung-fu.

Bagua Zhang – „dłoń ośmiu trygramów”, to styl znany z wielu filmów i łatwo rozpoznawalny dzięki charakterystycznej pracy nóg walczącego. Jego istotą, jest ciągłe krążenie wokół przeciwnika po okręgu, z wieloma niespodziewanymi zmianami kierunku oraz ataki przeprowadzane otwartą dłonią. Strategia stylu polega na skutecznym unikaniu ataków przeciwnika i błyskawicznych kontratakach.

Ditangquan – „boks na ziemi”, ten trudny do opanowania i wymagający dużej sprawności styl, charakteryzuje się dużą ilością popchnięć, podcięć i wywichnięć oraz ataków nogami. Jego główna taktyka polega na próbach oszukania przeciwnika, poprzez np. markowanie cofania się, aby nagle przeprowadzić atak czy udawaniu ciosu w głowę, mającego odwrócić uwagę oponenta od podcięcia.

Hung Gar Kung Fu – styl pochodzący z południa Chin, opierający się głównie na technice walki tygrysa i żurawia. Styl oparty jest na niskich i mocnych pozycjach, stosuje głównie prostoliniowe, bardzo silne ciosy rękoma i nogami. Walczący stosuje najczęściej niską pozycję jeźdźca (sei ping mah), która zapewnia odpowiednią stabilność przy wyprowadzaniu mocnych ciosów. Tutaj przedstawimy dodatkowo ciekawe polonicum, ponieważ Prezes Polskiego Stowarzyszenia Hung Gar Kung Fu, Jacek Świątkowski, w roku 2004 zdobył Mistrzostwo Świata w Formach Krótkich i Formach Zaawansowanych.

Houquan – bardzo widowiskowy i efektowny styl oparty na ruchach i postawach małpy. Sama nazwa oznacza dosłownie „boks małpy”, co dobrze odzwierciedla jego taktykę, polegająca na bardzo szybkich atakach na najbardziej wrażliwe części ciała, jak oczy czy genitalia. Wymaga on niebywałej zręczności i zwinności, gdyż zawiera wiele elementów akrobatycznych, takich jak salta czy przewroty.

Liuhebafaquan – „osiem praw wszechświata”, to jeden z tak zwanych stylów wewnętrznych, poza bowiem umiejętnościami bojowymi, w równym stopniu adepci tej sztuki rozwijają swe umiejętności lecznicze oraz sferę duchową. Sam styl walki dobrze obrazuje jego dawna nazwa, „boks wody”, gdyż opiera się on na płynnych, miękkich ruchach bioder, które sterują wszystkimi elementami walki: unikami, poruszaniem się, przyjmowaniem ciosów i ich wyprowadzaniem.

Taijiquan – „pięść taiji” znana szeroko pod nazwą tai chi, to odmiana chińskiej gimnastyki medytacyjnej, połączona z elementami walki. Opiera się na taoistycznej idei dwóch pierwiastków tworzących wszechświat, yin i yang, które wyłoniły się z podziału z prajedności zwanej wuji. System ten nastawiony jest głównie na rozwój wewnętrzny i samodoskonalenie, zawiera jednak również elementy sztuk walki, z naciskiem na działania defensywne. Wynika to z filozofii tego stylu, który dopuszcza przemoc fizyczną jedynie jako działanie ostateczne i tylko w samoobronie. Na przykładzie idei właśnie tego stylu, możemy zaobserwować wzajemne zależności trzech najważniejszych pierwiastków stanowiących o naszym bycie, znanych nam dobrze z Jade Empire. Yi (Umysł) ukierunkowuje odpowiednio qi (Chi), która to energia z kolei napędza Ciało.

Tydzień z Jade Empire – dzień szósty

Wushu, czyli kung-fu, czyli mnisi z Shaolin i inni

Wushu, czyli kung-fu, czyli mnisi z Shaolin i inni

GramTV przedstawia: