31 sierpnia 1995 roku miała swoją premierę gra, która zapoczątkowała jedną z najsłynniejszych i najwyżej ocenianych serii komputerowych. Od czasu pojawienia się Heroes of Might & Magic wiele się zmieniło – cykl miał swoje wzloty i drobne potknięcia, jednak z próby czasu wyszedł obronną ręką. W momencie, gdy na rynek trafia już piąta odsłona HM&M, warto przyjrzeć się drodze jaką przeszła ta kultowa seria.
Heroes of Might & Magic
Sympatyczna, potraktowana z przymrużeniem oka grafika z HM&M teraz wygląda archaicznie i budzi sentyment. Fioletowe trolle, prosiakowate orki i uśmiechnięte smoki – wszystko to składało się na lekki, baśniowy klimat gry. Do tego, już od pierwszej części, seria była niesamowicie przystępna i grywalna – każdy element miał swoje objaśnienie, które można było zaleźć pod prawym przyciskiem myszki, dzięki czemu nawet początkujący gracz mógł szybko połapać się w rozgrywce.
Heroes of Might & Magic II
U bohaterów, oprócz czterech dotychczasowych współczynników (atak, obrona, wiedza, moc zaklęć) pojawiły się umiejętności, które można było wybierać i rozwijać (trzy poziomy) wraz ze zdobywaniem kolejnych poziomów doświadczenia. Ich rola była różna: jedne odpowiadały za mobilność bohatera, inne za zachowanie jego oddziałów w walce (morale i szczęście), kolejne za zdolności magiczne, itp. Pojawiła się większa liczba artefaktów i rozmaitych atrakcji na mapie.
Dużą zmianę przeszła magia. W pierwszej części bohater zapamiętywał określoną liczbę czarów i musiał nimi mądrze gospodarować aż do kolejnej wizyty w zamku. W HM&M2 pojawiły się zależne od wiedzy punkty magii, którymi płaciło się za rzucenie czarów z księgi. Teraz czarująca postać mogła użyć wybranego zaklęcia tyle razy, na ile było ją stać. Oczywiście, aby posługiwać się zaawansowaną magią, należało dysponować odpowiednią umiejętnością (aby rzucać prostsze czary wystarczało posiadanie magicznej księgi – niektórzy bohaterowie zaczynali już wyposażeni w nią, inni mogli ją kupić w wieży). Znacznie zwiększyła się liczba i różnorodność zaklęć.
Pół roku po ukazaniu się drugiej części, nadszedł czas dodatku do niej, zatytułowanego The Price of Loyalty. Oprócz paru dodatkowych kampanii, przyniósł on kolejne zmiany: znalazły się w nim m.in. nowe artefakty i budynki. Pojawiły się również scenariusze wymagające nietypowych strategii: w jednych problemem był limit czasu, w innych brak surowców lub zakaz budowy zamków.
Heroes of Might & Magic III
Zwiększyła się liczba zamków – obok znanych z poprzednich części pojawiły się inferno i forteca (w późniejszym dodatku jeszcze siedziba elementalisty). W każdym można było zwerbować siedem, a nie pięć jak do tej pory, rodzajów istot, a wszystkie funkcjonowały w podstawowej i zaawansowanej wersji. Znacząco wzrosła liczba i różnorodność specjalnych zdolności, w które wyposażono stwory. Również bohaterom dano do wyboru większą liczbę zdolności, a ponadto każdego z nich obdarzono jedną całkiem osobistą umiejętnością, rozwijającą się wraz ze zdobywanym doświadczeniem. Na dodatek, w obrębie każdego zamku, wprowadzono dwie kategorie postaci: nastawionych na walkę i na rzucanie zaklęć.
Sama magia została podzielona na cztery szkoły – ognia, wody, powietrza i ziemi oraz wzbogacona o jeszcze większą niż do tej pory liczbę czarów. Wśród wspomnianych, nowych umiejętności pojawiły się między innymi specjalizacje w każdej ze szkół, magii ofensywnej i odporności na zaklęcia.
Istotna zmiana nastąpiła także w posługiwaniu się artefaktami. Już nie tylko liczba, ale także lokalizacja posiadanych magicznych przedmiotów zaczęła mieć znaczenie, co wyeliminowało absurdalne sytuacje, gdy jeden bohater korzystał z dobrodziejstw np. dwóch hełmów i trzech mieczy jednocześnie. Noszone w sakwach nadwyżki artefaktów przestały działać.
Należy tu wspomnieć o tym, że HM&M3 poza solidnym generatorem losowych plansz wyposażono także w znakomicie przygotowany, wygodny edytor map. Umożliwił on graczom z całego świata tworzenie własnych, często fenomenalnych scenariuszy. Podobnie, jak cała gra, także narzędzie do niej było niezwykle wygodne i bardzo proste w obsłudze.
Heroes of Might & Magic 3,5
Heroes of Might & Magic IV
Największe jednak zmiany dotknęły bohaterów i ich ścieżki rozwoju. Z połączenia różnych specjalizacji można było uzyskać 48 klas postaci a każdą z nich obdarzono innymi bonusami. Pojawiła się opcja dołączania do jednego oddziału paru bohaterów, poruszania się samych herosów lub samych wojsk bez dowódców. Pierwszy raz brali oni czynny udział w walkach, na podobnych prawach, co inne jednostki i mogli tak samo zginąć. Pola bitew zaprezentowano w rzucie izometrycznym. Umiejętności pogrupowano w dziewięć grup, a magię podzielono na pięć szkół: życia, śmierci, ładu, chaosu i natury.
Na mapie pojawiła się znana np. z Warcrafta „mgła” zasłaniająca teren, gdy w okolicy nie stacjonuje żaden oddział gracza. Stworzono też mechanizm „karawan” służący do szybkiego przerzucania wojsk na duże odległości. Jedną z rzeczy, na które miłośnicy serii szczególnie narzekali przy HM&M4, była pozbawiona uroku, mało klimatyczna grafika. To, co do tej pory stanowiło duży atut cyklu, w „czwórce” zostało potraktowane po macoszemu.
Gra doczekała się dwóch dodatków – The Gathering Storm i Winds of War - i chociaż każdy z nich próbował coś wnieść do tytułu (np. w Winds of War zajęto się zaniedbanym w HM&M4 trybem multiplayer), to tak naprawdę poza nowymi kampaniami i scenariuszami nie miały one wiele do zaoferowania.
Heroes of Might & Magic V
