Tytuł "Medal of Honor" od 1999 roku jest na stałe wpisany w historię gier wideo. Niestety, wraz z kolejnymi częściami, dla nie-Amerykanów seria stała się jedynie kolejną marką FPS-ów. Tymczasem tytułowy "Medal of Honor" ma przypominać o czymś więcej. O męstwie ludzi, którzy na polu bitwy zaryzykowali swoje życie, a przy tym uratowali życie innych. Dlatego też ten odcinek tygodnia z Medal of Honor poświęcimy właśnie amerykańskim odznaczeniom i historii tytułowego medalu.
Czym jest amerykański Medal Honoru? To najwyższe odznaczenie, jakie można otrzymać od rządu Stanów Zjednoczonych. Według oficjalnej regulacji: "Medal Honoru, ustanowiony uchwałą wspólną Kongresu w dniu 12 lipca 1862, jest przyznawany w imię kongresu osobie, która będąc członkiem Armii, szczególnie wyróżniła się ponad podstawowy obowiązek podczas akcji przeciwko wrogowi Stanów Zjednoczonych: podczas operacji wojskowej w której udział brała siła obca lub podczas odbywania służby wraz z sojuszniczym obcymi siłami, które są w trakcie prowadzenia konfliktu i gdzie Stany Zjednoczone nie są stroną czynną. Dokonany czyn musi wynikać z osobistej odwagi lub poświęcenia i znacząco wyróżniać się ponad towarzyszy broni narażając przy tym swoje własne życie. (...) Możliwość uzyskania tego oznaczenia jest ograniczona do członków Armii Stanów Zjednoczonych będących w czynnej służbie".
Niestety, o wiele częściej Medal Honoru był przyznawany pośmiertnie, niż za życia danego śmiałka. Od czasu ustanowienia tego odznaczenia, powędrowało ono do kilku tysięcy mężczyzn, a nawet jednej kobiety (wojskowego chirurga), którzy dokonali wyjątkowych aktów odwagi na polu walki. Jednak historia powstania Medalu Honoru nie jest tak prosta, jak mogłoby się to wydawać.
Fioletowe serce
Początkowo Amerykanie nie mogli się pochwalić jakimkolwiek systemem odznaczeń wojennych aż do momentu, gdy w 1782 generał George Washington ustanowił pierwsze wyróżnienie w historii Stanów Zjednoczonych. Forma tego orderu nie była niczym specjalnym. Ot, zwykłe fioletowe serce wycięte z materiału. Taką ozdobą mogło pochwalić się jednak jedynie 3 śmiałków - sierżant Elijah Churchill, sierżant William Brown oraz sierżant Daniel Bissel Jr. Oficjalnie, wyróżnienie to figuruje pod nazwą "Odznaka Militarnej Zasługi" ("The Badge of Military Merit").
Sam pomysł odznaczania żołnierzy za męstwo był znany i praktykowany od dawna w Europie. Sęk w tym, że mieszkańcy Starego Kontynentu raczej niechętnie promowali męstwo zwykłego "mięsa armatniego". W wyniku tego podejścia specjalne wyróżnienia otrzymywali przede wszystkim wyżsi rangą oficerowie, a nie pospolici żołdacy. To nie podobało się Washingtonowi, który starał się promować idee równości. Dlatego też Odznakę Militarnej Wartości mógł otrzymać każdy żołnierz, bez względu na rangę. Liczył się jedynie jego czyn oraz męstwo. Jak mawiał sam generał: "droga do chwały w patriotycznej armii i wolnym kraju jest otwarta dla każdego".
Certificate of Merit
Niestety, wkrótce po zakończeniu Wojny o Niepodległość Stanów Zjednoczonych, "Odznaka Militarnej Zasługi" została zapomniana. Ale sama idea wręczania odznaczeń przetrwała i byłą rozwijana. W 1847 roku, po wybuchu Wojny Meksykańsko-Amerykańskiej, zaczęto przyznawać "Świadectwo Zasługi" ("Certificate of Merit"). W przypadku tego odznaczenia o zwykłych żołnierzach pamiętano tak skutecznie, że dopiero w 1854 roku przyznano je bohaterom o randze sierżanta lub wyższej.
O czym powinno się wspomnieć w tym miejscu, to kryterium, jakie należało spełnić, aby uzyskać Świadectwo Zasługi. Mógł je otrzymać: "każdy członek Armii o wybitnych dokonaniach zarówno w akcji jak i poza nią, a które są przy tym wartościowe dla Stanów Zjednoczonych. Na przykład za nadzwyczajne poświęcenie w ratowaniu ludzkiego życia albo własności publicznej, ratowanie własności publicznej od zniszczenia przez ogień lub inne zagrożenia oraz każdy czyn chroniący Rząd przed stratą ludzi lub własności materialnej". Świadectwo Zasługi przetrwało w tej formie do 1905 roku. Wówczas postanowiono zamienić to odznaczenie w Medal Świadectwa Zasługi, a pierwszym nim odznaczonym był pierwszy porucznik William Baker, który otrzymał wcześniej Świadectwo Zasługi podczas Wojny Hiszpańsko-Amerykańskiej.
Medal Honoru - ustanowienie
Ale co z Medalem Honoru? Jak wiadomo, w 1861 Stany Zjednoczone na cztery długie lata pogrążyły się w walce w ramach Wojny Secesyjnej. Wówczas senator ze stanu Iowa, James W. Grimes, zaproponował Winfieldowi Scottowi, generałowi Armii Stanów Zjednoczonych, utworzenie wyróżnienia za indywidualne zasługi. Generałowi pomysł nie przypadł do gustu i odrzucił go, ale mimo to odznaczenie ochrzczone mianem "Medal Honoru" zostało w grudniu 1861 zatwierdzone przez ówczesnego prezydenta USA, Abrahama Lincolna. Haczyk polegał na tym, że początkowo medal ten był wręczany tylko członkom Marynarki Wojennej, a w lecie 1862 również właściwa Armia mogła wręczać żołnierzom swoją wersję tego odznaczenia. Na końcu Medal Honoru zawitał do amerykańskiego lotnictwa.
Jak to zostało już wcześniej powiedziane, przez te ponad 100 lat przyznano 3470 Medali Honoru, natomiast odznaczonych nim było 3451 osób. Różnica bierze się stąd, że 14 żołnierzy otrzymało po dwa medale za dwie różne akcje. Ponadto 5 kolejnych dostało za jeden czyn odznaczenia zarówno od Armii Stanów Zjednoczonych jak i od Marynarki USA. To dopiero nazywa się odwaga.
Ciemna strona
Medal Honoru ma niestety również swoją ciemną stronę. Lata mijały, kolejne wojny były rozgrywane, kolejne akty męstwa były nagradzane tym odznaczeniem. Jedno tylko władzy nie pasowało. Dlaczego wszyscy odznaczeni podczas II Wojny Światowej byli biali, chociaż w szeregach Armii Stanów Zjednoczonych walczyło także wielu żołnierzy afrykańskiego pochodzenia? Dlatego też w 1993 roku zlecono wykonanie przeglądu akt. W efekcie 4 lata później prezydent Bill Clinton wręczył Medale Honoru 7 Afroamerykanom, którzy wcześniej otrzymali Krzyż za Wybitną Służbę, który jest w hierarchii odznaczeń zaraz po Medalu Honoru.
Podobnie rzecz się miała w przypadku Azjatów, ale tutaj postanowiono przyznać Medal Honoru aż 21 członkom 442 Pułku Piechoty, który składał się głównie z japońskich imigrantów. Oddział ten był znany ze swojego pełnego męstwa podejścia do służby. W końcu to właśnie oni są najbardziej odznaczoną jednostką w całej historii Armii USA. Członkowie 442 Pułku Piechoty mogą pochwalić się bowiem nie tylko otrzymaniem 21 Medali Honoru, ale również 52 Krzyżami za Wybitną Służbę oraz pół tysiącem Purpurowych Serc.
A wracając do Purpurowych Serc...
Zapewne pamiętacie jeszcze, że pierwszym odznaczeniem Amerykańskiej Armii była Odznaka Militarnej Zasługi. Przypomniano sobie o niej dopiero w 1927 roku, gdy Szef Sztabu Armii USA, generał Charles Pelot Summerall, złożył wniosek do Kongresu, aby przywrócono do użycia odznaczenie ustanowione przez Washingtona. Wniosek ten został odrzucony, ale administracja Armii w tajemnicy przygotowywała projekt nowego odznaczenia, którego ujawnienie zaplanowano na 200 rocznicę urodzin George'a Washingtona. Tak też Odznaka Militarnej Zasługi oficjalnie została zamieniona w Purpurowe Serce.
Od tamtego czasu Purpurowe Serce jest przyznawane żołnierzom za poniesienie ran w walce. Oczywiście "rana" jest pojęciem dość szerokim i szereg regulacji uściśla, że nie można za ranę uznać np. zatrucia pokarmowego. No chyba, że padło się ofiarą wrogich agentów. Wówczas Purpurowe Serce przysługuje podtrutemu w ten sposób żołnierzowi. Co ciekawe, obecnie przyznawane Purpurowe Serca zostały wyprodukowane jeszcze w czasach II Wojny Światowej. Szefostwo Armii USA przed planowaną inwazją na Japonię przygotowało się na spore straty własne i zleciło wytworzenie aż 500 tys. odznaczeń. Jednak jak zapewne pamiętacie ze szkoły, samo zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki wystarczyło, aby doprowadzić do końca konfliktu. Do dzisiejszego dnia siły Stanów Zjednoczonych we wszystkich wojnach, w jakich brały udział, nie poniosły w sumie strat przekraczających pół miliona żołnierzy, a wojskowych magazynach nadal leży ok. 120 tys. nieprzyznanych Purpurowych Serc.
Medal of Honor
Dziś osoby odznaczone Medalem Honoru są traktowane z należytym dla nich szacunkiem, ale humor nieco psuje fakt, że podszywanie się pod bohatera nie jest w Stanach karane. Okazuje się bowiem, że niektórzy Amerykanie fabrykują Medale Honoru, ale zgodnie z decyzją sądu, nie można im tego zabronić. Wyrok ten został podyktowany konstytucyjnymi zapisami o wolności słowa. Jest to proceder tym bardziej przykry, że ludzie odznaczeni w ten sposób wykazali się prawdziwym męstwem i poświęceniem. Można jednak podejrzewać, że dla nich o wiele większą nagrodą było to, za co ryzykowali własne życie, czyli życie ich współtowarzyszy oraz bliskich, a nie "blaszka". Historie tych śmiałków poznamy w kolejnych dniach tygodnia z grą Medal of Honor.
