Retrogram - Historia SSI - Poszli czołgiem, czyli Panzer General

W dzisiejszym Retrogramie Myszasty opowie Wam historię gry Panzer General – tytułu, który na zawsze odmienił wojenne strategie turowe.

Wbrew pierwotnym intencjom Joela Billingsa, który zakładał przecież kilka lat wcześniej studio mające produkować gry strategiczne i wojenne, SSI dla wielu osób stało się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych symbolem wysokiej jakości, dopracowanych gier cRPG. Charakterystyczne, umieszczane na dolnej części każdej okładki logo firmy więcej osób kojarzyło w owym okresie ze słowami „gra fabularna” i Dungeons & Dragons. Nie oszukujmy się bowiem, to właśnie dzięki tym licencyjnym tytułom firma Joela wypłynęła na naprawdę szerokie wody i złapała wiatr w żagle. W ciągu kilka lat studio rozrosło się niemalże trzykrotnie, zaś obroty już po roku od wydania pierwszego Pool of Radiance przekroczyły wszelakie prognozy.

Z perspektywy czasu – choć Joel Billings niechętnie zgadza się z takimi opiniami – wydaje się, że właśnie to doprowadziło do upadku Strategic Simulations, Inc.. Studio, choć wciąż produkowało i wydawało wiele gier strategicznych, uzależniło się finansowo od sprzedaży produktów z logo Dungeons & Dragons. I wszystko toczyłoby się zapewne doskonale, gdyby nie... utrata licencji. Nie udało mi się niestety znaleźć potwierdzonych w stu procentach informacji, co doprowadziło do tej decyzji, wiele wskazuje jednak na to, że była to sytuacja analogiczna do znanej nam już historii Neverwinter Nights. W połowie lat dziewięćdziesiątych właścicielem TSR została firma Wizards of the Coast, która zerwała lub nie przedłużyła znakomitej większości umów licencyjnych dotyczących światów wykreowanych przez TSR.

W wyniku tego posunięcia, SSI zostało pozbawione swojej znoszącej złote jajka kury. Sytuacja była bardzo poważna, studiu nie groziło jeszcze na tym etapie bankructwo (wciąż miało prawo do chociażby wydawania wcześniej stworzonych tytułów), jednak stało się pewne, że bez pomocy z zewnątrz jego szanse na przetrwanie są niewielkie. O powadze sytuacji doskonale świadczą słowa samego Joela, który – mimo sprzedania w 1987 roku 20% udziałów firmy Electronic Arts – wciąż pozostawał właścicielem SSI: „Pod koniec 1994 roku SSI zostało sprzedane Mindscape. Było wiele powodów, które złożyły się na tę decyzję, jednak jednym z najważniejszych było to, że moja rodzina nie chciała ponosić dalej ryzyka związanego z byciem producentem i wydawcą w latach dziewięćdziesiątych.”

Choć trudno znaleźć obecnie wypowiedzi Joela z tamtego okresu, a on sam dość wymijająco mówi o całej sytuacji, nie można nie odnieść wrażenia, że dalsze istnienie SSI było wówczas bardzo zagrożone. Jeśli w ten sposób wycofywał się z biznesu sam założyciel, wciąż pozostający wielkim pasjonatem, musiało to oznaczać naprawdę poważne problemy. Sprzedanie firmy Mindscape mogło więc rzeczywiście być jednym sposobem na to, by kolejne gry z czerwonym logo studia mogły wciąż trafiać na sklepowe półki.

Choć zmienił się rzeczywisty właściciel SSI, Joel Billings wciąż dowodził całą ekipą, nadal piastując stanowisko prezesa firmy. I właśnie w owym, zupełnie nowym dla firmy rozdziale historii, powstało kilka najbardziej klasycznych i do dziś kultowych serii oraz tytułów. SSI skupiło się znów na wszelakich grach wojennych, wliczając w to zarówno turowe strategie, jak i symulatory. I po raz kolejny ekipa Strategic Simulations, Inc. udowodniła, że dwa słowa tworzące nazwę firmy nie znalazły się tam przypadkowo.

W 1994 roku na półki trafił tytuł, który po raz kolejny sprawił, że we wszystkich branżowych magazynach zaczęto pisać o grach strategicznych i samym SSI. Panzer General był turową gra strategiczną, w której na podzielonych na heksy mapach kierowaliśmy podległymi nam jednostkami wojskowymi na kilku frontach drugiej wojny światowej. Teoretycznie nie było to nic nowego, jednak zarówno mechanika rozgrywki, jak i kilka ciekawych pomysłów (wedle Chucka Kroegela zainspirowanych japońską grą Daisenryaku) sprawiło, że była to produkcja ze wszech miar oryginalna i niebywale grywalna.

Efekt okazał się dokładnie tym, na co czekał rynek. Owszem, po premierze Panzer General został zaatakowany przez strategicznych purystów, którzy zarzucali grze odejście od realizmu i wierności historycznym faktom. Należeli oni jednak do zdecydowanej mniejszości, a większość branżowych magazynów i samych graczy oceniła grę niezwykle wysoko. Co więcej, Panzer General przyciągnął do monitorów nie tylko hardcore’owych miłośników strategii i drugiej wojny światowej, ale również zwyczajnych graczy, którzy zazwyczaj po tytuły tego typu w ogóle nie sięgali. Na czym wiec polegał ten fenomen?

Otóż w przeciwieństwie do klasycznych tytułów, w Panzer General nie mieliśmy do czynienia z dokładnym odwzorowaniem jednej lub kilku konkretnych bitew. Wybierając tryb kampanii zaczynaliśmy walkę jako niemiecki generał na pierwszej mapie, dysponując pewnymi ograniczonymi siłami. Zakończenie i wygranie bitwy w odpowiednim czasie (im szybciej, tym lepiej) punktowane było odpowiednim statusem (Mniejsze lub Większe Zwycięstwo), co nie tylko przekładało się na ostateczny wynik punktowy, ale również... kolejność czy dostępność następnych misji. Gra pozwalała nam, dowodząc niemieckimi wojskami, na zmianę historii – przy najlepszym układzie otrzymywaliśmy nawet możliwość przeprowadzenia inwazji na Stany Zjednoczone i zajęcia Waszyngtonu!

Co więcej, jednostki, których używaliśmy w misjach przechodziły do kolejnych (jeśli oczywiście przetrwały), jednocześnie zdobywając doświadczenie i tym samym stając się bardziej efektywnymi w walce. Była to nowość w tego typu grach, ewidentnie wzorowana na grach cRPG. Podobnym elementem było wprowadzenie... „sklepu”, czyli możliwości nabycia przed kolejną misją nowych, często lepszych (wszak kampania obejmuje aż siedem lat wojny) jednostek i pojazdów za zdobyte punkty prestiżu. Puryści łapali się za głowy, twierdząc – poniekąd słusznie – że Panzer General nie ma nic wspólnego z realizmem i odwzorowaniem historycznych wydarzeń i faktów.

Duży sukces, jakim okazał się być Panzer General nie tylko utrzymał SSI na powierzchni, ale również zapoczątkował cała serię gier, opartych na tej koncepcji. Już rok później pojawiła się kolejna gra z serii, Allied General, co ciekawe, w Niemczech wydana jako Panzer General II. Tym razem dostawaliśmy w swoje ręce dwie kampanie, w których wcielaliśmy się kolejno w generała zachodnich aliantów i Związku Sowieckiego. Rozgrywka, grafika i interfejs były niemalże identyczne, a sama rozgrywka była po prostu... odwróceniem sytuacji na kolejnych mapach znanych z Panzer General.

Kolejnym hitem okazał się za to Fantasy General stworzony przez samo SSI. Jak nietrudno się domyślić, była to gra, w której żołnierzy, czołgi, czy samoloty zastąpiły jednostki stylizowane na średniowieczne fantasy i baśniowe potwory. Kolejne misje wybieraliśmy na mapie krainy, a następnie przechodziliśmy do klasycznego już, turowego systemu walki. Mimo relatywnie niewielu zmian w stosunku do pierwowzoru gra sprzedawała się nawet lepiej, niż Panzer General, w niczym nie ustępując temu pierwszemu tytułowi pod względem grywalności.

Sam Panzer General został doceniony zresztą nie tylko w chwili premiery, ale również po latach i jest jedną z gier, które niemalże zawsze pojawiają się we wszelakich zestawieniach Top 100 gier wszech czasów. SSI udało się wykreować kolejną, niezwykle grywalną i popularną markę, która na zawsze wpisała się w historię gier komputerowych. Nie był to wszakże koniec...